De oorsprong van de familie Van Dijk

De naam Van Dijk is een algemeen voorkomende naam. Het is een zogenaamde herkomstnaam. Bij een herkomstnaam verwijst de naam naar een plaats van herkomst. In dit geval betekent de naam dus: wonende bij een dijk, in dit geval bij de Friese zeedijk.
In 1811 en 1812 is de naam in Fryslân 162 keer aangenomen, verspreid over verschillende gemeenten. Ik verwachtte in eerste instantie dat de naam vooral zou zijn aangenomen in de kustgemeenten. Dat is echter niet het geval. De verklaring daarvoor is dat een herkomstnaam vaak wordt aangenomen door mensen die vanuit een bepaalde plaats afkomstig zijn, maar er niet meer wonen.
De naam Van Dijk is onder andere aangenomen in Sexbierum door twee mannen, afkomstig uit hetzelfde gezin. Op 27 maart 1812 door Tjerk Taekes, wonende te Sexbierum en in 1811 (datum niet vermeld) door Siebe Teekes, wonende te Oosterbierum. Beide zijn zonen van Taeke Tjerks en Sytske Sybes die met hun gezin waarschijnlijk aan de zeedijk tussen Sexbierum en Oosterbierum woonden. Taeke Tjerks is de oudst bekende voorvader van de familie Van Dijk uit Sexbierum.

Taeke Tjerks is overleden in het jaar 1799. Taeke trouwde omstreeks 1763 met Sytske Sijbes. Sytske is overleden in 1795 in Oosterbierum.

Kinderen van Taeke en Sytske:
1 Trijntje Taekes, geboren vóór 27 januari 1765 in Oosterbierum.
2 Sijbe Taekes van Dijk, geboren op 1 maart 1765 in Oosterbierum.
3 Tjerk Taekes van Dijk, geboren vóór 30 oktober 1779 in Oosterbierum.
4 Houkje Taekes van Dijk, geboren vóór 22 augustus 1783 in Oosterbierum.
5 Grietje Taekes Dijkstra, geboren vóór 7 augustus 1784 in Oosterbierum.

Het boek over de familie Van Dijk uit "De Bjirmen"

Het boek over de familie Van Dijk is in 2015 verschenen.

Gegevens:
Maartje van Sluis-Poortstra
Hoe de familie Van Dijk vertrok uit “De Bjirmen”; How the Van Dyke family left “De Bjirmen”.
Berltsum, Van Sluis, 2015. 142 pagina's.
ISBN 978-90-809696-0-5, hardback met stofomslag, binnenwerk zwart-wit met ruim 100 foto’s, afmetingen 15 x 23 cm.
Het boek is uit voorraad bij mij te bestellen, prijs  € 15,00 (+ eventuele verzendkosten). Neem contact met mij op via het contactformulier.
Het boek is ook te bestellen bij de distributeur Lulu. Prijs €22,68  (verzendkosten €5,99).

Inhoud:
Dit boek vertelt het verhaal van Taeke Tjerks en zijn afstammelingen tot nu toe. Taeke Tjerks was de oudste voorvader van de familie Van Dijk, een kleine familie, afkomstig uit “De Bjirmen”, een streek in het noordwesten van Friesland. De belangrijkste thema’s van dit boek zijn emigratie en herkenning of niet. 
Na een algemeen deel over de familiegeschiedenis zijn er drie hoofdstukken met genealogische gegevens en familieverhalen per gezin. Eerst komen de oudere generaties aan bod, daarna zijn er twee hoofdstukken met de nazaten van respectievelijk Jacob van Dijk en Feike van Dijk. Door de combinatie van archiefbronnen, foto’s, brieven, anekdotes en verhalen biedt deze familiegeschiedenis een blik op ons voorgeslacht, zowel in de grote lijn als in levensverhalen per gezin. Dankzij dit boek komen we niet alleen te weten wie onze voorouders waren, maar ook wie onze familieleden in de Verenigde Staten zijn. Het boek is geschreven in twee talen: Nederlands en Engels. Alle genealogische informatie is in het Nederlands opgesteld, maar de familieverhalen zijn in beide talen beschikbaar. 

Click here for information in English about the book. 

De takken van de familie Van Dijk

Stamvader Taeke Tjerks had twee zonen: Sijbe en Tjerk. Beide namen de naam Van Dijk aan.
De oudste zoon, Sijbe, had een zoon Simon die op zijn beurt weer een zoon Sijbe had. Kleinzoon Sijbe kreeg twee kinderen, waarvan alleen de dochter Froukje volwassenen werd. Froukje was in deze tak de laatste nazaat met de naam Van Dijk. Zij emigreerde in 1920 met haar gezin naar Noord-Amerika.
De tweede zoon van Taeke, Tjerk had vier kinderen. Tjerk zijn zoon Klaas zette de naam Van Dijk voort. Diens zoon Tjerk had vier kinderen waarvan twee zonen die de naam konden voortzetten. De ene zoon, Jacob van Dijk (1856-1924), kreeg acht kinderen. De andere zoon, Feike van Dijk (1861-1911) kreeg tien kinderen.
Deze beide mannen zie ik ook weer als twee stamvaders in de familie Van Dijk. Van beide mannen stammen verscheidene dragers van de naam Van Dijk af die nu nog leven.

Aankomst Harmen van Dijk op Ellis Island

Opvallend is wel dat er begin twintigste eeuw veel leden van deze families naar Noord-Amerika geëmigreerd zijn. Uit het gezin van Jacob van Dijk emigreerde de oudste zoon Harmen in 1913. De andere kinderen Sybrigje, Maaike, Tjerk, Marijke, Klaas en Dirkje bleven in Nederland. Uit het gezin van Feike van Dijk emigreerden maar liefst zes  kinderen: Pieter (in 1913), Tjerk (in 1914), Anna met haar man Siebe (in 1920) , Jan (in 1920), Jacob (in 1920) en Hein van Dijk (in 1927). Alleen Lijsbeth, Jorritje en Rintje bleven in Nederland.

Naamsaanneming

 Tjerk Taekes nam de naam Van Dijk aan op 27 maart 1812 (29_49 Sexbierum folio 53 verso)

Voor ons Maire der gemeente van Sexbierum, Canton Franeker, Arrondissement Leeuwarden, Departement Vriesland, gecompareerd zijnde Tjerk Taekes wonende te Sexbierum heeft deze verklaard dat hij aanneemt de naam van van Dijk voor familienaam, dat hij heeft het volgend getal zonen en dochters, te weten Klaas oud acht jaren, Taeke oud zes jaren Sietske oud drie jaren en Janke oud drie vierde jaar wonende bij den Comparant in huis, en heeft deze met ons ondertekend den zevenentwintigsten maart agtienhonderttwaalf. Er onder staat: Dit is Tjerk Taekes eigengezette handmerk (kruisje)

Sijbe Teekes nam de naam Van Dijk aan in 1811 (29_49 Sexbierum folio 76 verso)
Voor ons Maire der gemeente van Sexbierum, canton Franeker, arrondissement Leeuwarden, departement Vriesland, gecompareerd zijnde Siebe Teekes, wonende te Oosterbierum, heeft deselve verklaard dat hij aanneemt de naam van van Dijk voor familienaam, dat hij heeft het volgende getal zonen te weten Symon, oud dertien jaren en woont bij den comparant in huis en heeft deze met ons ondertekend den. (niet ondertekend, geen datum, maar gezien de leeftijd van Simon moet het in 1811 geweest zijn.).

Familienieuws

Sinds de verschijning van het boek hebben de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden in de familie. Hebt u nieuws over de familie, dan kunt u dat gemakkelijk melden via het contactformulier. N.B. In verband met privacy zijn van levende personen geen data, plaatsen en andere details vermeld. Ook staat hier geen informatie waarvoor geen toestemming is gegeven.

2021

Marie Roorda, weduwe van John Van Dyke is overleden op 1 februari 2021 in Jamestown, North Dakota (USA), 93 jaar oud (pag. 95). 

Beth Lynette (Beth) Van Dyke is overleden op 31 mei 2021 in Hauser, Idaho (USA), 68 jaar oud (pagina 96). 

Nellie Van Dyke is overleden op 10 september 2021 in Sheldon, Iowa (USA), 95 jaar oud (pagina 100).

 

2020
Lynn Van Dyke is overleden op 4 juni 2020 in Ypsilanti Township, Stutsman County, North Dakota (USA), 61 jaar oud (pag 102).
Susie Van Dyke  is overleden ca 13 maart 2020 in Farmersville, Tulare, California (USA), 72 jaar oud (pag. 71).

2018
Donald Koopman, weduwnaar van Terry Van Dyke is overleden op 4 januari 2018 in Grand Rapids, Kent County, Michigan (USA), 86 jaar oud (pagina 110).
Sadie Joanna Van Dyke  is overleden op 12 februari 2018 in Slayton, Minnesota (USA), 88 jaar oud (pagina 100).
Joyce Miedema, weduwe van Frank Van Dyke is overleden op 25 april 2018 in Valley City, North Dakota (USA), 88 jaar oud (pagina 101).
Jim Van Dyke is overleden op 14 mei 2018 in Fargo, Cass county, North Dakota (USA), 75 jaar oud (pag. 121).
Joann Van Dyke is overleden op 16 juni 2018 in Visalia, California (USA), 75 jaar oud (pag. 70).

2017
Rena Roorda, weduwe van Arie Van Dyke is overleden op 15 januari 2017 in Orange City, Sioux, Iowa (USA), 87 jaar oud (pagina 103).

2016
Harvey (Butch) De Bruin, gehuwd met Nellie Marie Van Dyke is overleden op 13 maart 2016 in Hospers, Iowa (USA), 88 jaar oud (pagina 100).

2015
Trent Jerell Van Dyke en Courtney Fettig hebben een zoon gekregen. Brady Jerell Van Dyke,  (pagina 98).

1953 en 1954
Froukje (Frieda) van Dijk is overleden op 14 mei 1954, 86 jaar oud. Zij is begraven in Rock Valley, Sioux County, Iowa (USA) (pag. 28).
Schelte (Charles) Miedema is overleden op 26 september 1953 in Rock Valley, Sioux County, Iowa (USA), 86 jaar oud (pag 29).
Aanvulling op de informatie: Froukje en Schelte hadden samen acht kinderen. Twee zijn zeer jong overleden en een dochter is op achttienjarige leeftijd overleden. Toen ze in 1920 emigreerden bleef hun zoon Tjitse in Nederland, hij was al getrouwd en is in Kollum gaan wonen. Hun zoon Jan was al eerder geëmigreerd en trouwde in 1920 in Amerika. Froukje en Schelte emigreerden met hun kinderen Sybe, Tjitske en Rinske, die alle drie in Amerika getrouwd zijn en een gezin hebben gesticht. Nadat ze kort in Orange City en Ireton woonden vertrokken ze naar Rock Valley waar ze de rest van hun leven bleven wonen.

Us pake syn klok

Jacob van Dijk kwam in 1924 om bij een brand in het braakhok. Het was een vreselijke gebeurtenis: het stof in het braakhok vatte vlam en Jacob overleed doordat hij stikte in de rook. Het huis en de inboedel liepen ook brandschade op. Voor zijn weduwe Tjitske brak een verdrietige periode aan. Niet alleen miste zij haar man, maar ze was ook bijna alle spullen kwijt of ze waren beschadigd. Gelukkig hadden ze een brandverzekering en kreeg zij weer een huis dat zij kon inrichten met nieuwe en gerepareerde spullen. Ook de klok had door de brand flinke schade opgelopen. De klok die zij hun hele leven gekoesterd hadden, hun trots. De kast van de klok was zwaar beschadigd, maar het uurwerk was nog goed. Waarschijnlijk was Tjitske  gehecht aan de klok omdat hij haar herinnerde  aan de gelukkige jaren met haar man aan de zeedijk. De klok had veel met hen meegemaakt.

Tjitske besloot een nieuwe kast om de klok te laten zetten. Deze verhuisde de rest van haar leven met haar mee van Pietersbierum naar Sexbierum en daarna naar Franeker. Haar laatste levensjaren bracht zij door in Dongjum, in het voorhuis van de boerderij van haar dochter Marijke die met Jacob Poortstra getrouwd was. De klok kreeg ook daar een mooi plaatsje aan de wand. Toen Tjitske overleed werden haar spulletjes verdeeld onder de kinderen. Niemand sloeg acht op de klok. Deze bleef in het voorhuis hangen op het opkamertje dat gebruikt werd als logeerkamer. De klok liep niet meer, maar het was zonde om hem weg te gooien.

Hendrik aan het werk als waterstoker

Bron: www.rotterdam010.nl

Maandagmorgen: Hendrik is vroeg opgestaan want het wordt een drukke dag in de waterstokerij. Hij zet grote ketels water op het vuur voor de klanten die hun emmers water komen kopen. Maandag is wasdag, dus iedereen heeft tegelijk heet water nodig. Het wordt al snel druk met vrouwen en kinderen die voor een paar cent per emmer heet water komen halen. Sommigen kopen meteen even een zakje Reckitt blauw, een stukje zeep of een doosje lucifers. Hendrik heeft het druk: hij vult emmers met water, stookt het vuur op en pakt de gevraagde boodschappen in. Hij helpt iedereen even snel en vriendelijk. Het is centenwerk, maar al die centen bij elkaar zullen hem op weg helpen om koopman te worden en zijn kinderen een goed bestaan te geven.

De waterstokerij
Het verschijnsel waterstokerij is typisch iets van Rotterdam en omgeving. De foto is van een waterstokerij aan de Korte Wagenstraat in Rotterdam uit 1910. Het opschrift boven de deur luidt: 'Voor het kraaien van den Haan, heb ik het Water Kookend staan'.

Wat heeft dit te maken met de familie Van Dijk?
Maaike van Dijk is geboren op 8 juli 1853 in Sexbierum, dochter van Tjerk Klazes van Dijk en Jorritje Jacobs Bierema. Maaike is overleden op 17 november 1882 in Vlaardingen, 29 jaar oud. Maaike trouwde, 24 jaar oud, op 17 mei 1878 in Franekeradeel met Hendrik Kreemer, 22 jaar oud. Hendrik is geboren op 17 juni 1855 in Achlum, zoon van Johannes Casper Kreemer en Antje Alles Haanstra. Hendrik is overleden op 3 februari 1928 in Schiedam, 72 jaar oud.
Hendrik en Maaike vertrokken in 1882 naar Vlaardingen, waar Maaike al snel overleed. Hendrik had rond 1907 een waterstokerij in Schiedam. Omdat ik dat beroep helemaal niet kende heb ik mij er in verdiept en deze korte impressie geschreven.